Lübnan Marunîleri / Yasin Atlıoğlu
Wednesday, December 28, 2005
Tuesday, December 27, 2005
Monday, December 26, 2005
Turkey denies cooperation with US against Iran and Syria
SOURCE: Arabic News
Turkish Foreign Minister Abdullah Gul on Saturday dismissed reports that the US had offered a deal to attack the PKK kurdish organization in return for allowing an attack on Iran.
German news agency (DPP) had claimed on Friday that CIA director Peter Goss requested support from Turkish PM Recep Tayyip Erdogan during his visit to Ankara last week for an aerial attack to Iran's nuclear plants, Cihan News Agency reported.
The report said Gul said that the top level visits from the US to Turkey were not related to third countries, including Iran and Syria. "Those claims are pure imagination," Foreign Minister Gul told the reporters on Saturday in the city of Bursa.
The DPP had claimed in the news that Goss, in return for Turkey's support, promised that Turkey would be allowed to hold raids against PKK camps in Iran, by letting Turkey know that the US offensive is to begin in a few hours on the same day.
Turkey has long strategic relations with USA, however, the relations between Turkey and neighboring Iran have also improved in remarkable ways in recent years following reciprocal trust boosting measures
Tuesday, December 20, 2005
Monday, December 19, 2005
İkinci Mehlis Raporu Ne Getirdi?
Yasin AtlıoğluBirleşmiş Milletler (BM) Hariri Suikastı Soruşturmasını yürüten Alman Savcı Detlev Mehlis, dünya kamuoyunun merakla beklediği raporu, 12 Aralık Pazartesi günü BM Genel Sekreteri Kofi Annan’a sundu ve bir gün sonra konseye rapor hakkında bir brifing verdi. Suriye’yi işbirliğinde yavaş davrandığı için eleştiren 25 sayfalık yeni raporda Viyana'da sorgulanan beş Suriyeli yetkili dahil olmak üzere 19 şüphelinin gözaltına alınması istendi. Savcı Mehlis konseye verdiği brifingte ise şu ana kadar toplanan kanıtların Suriye’ye yönelik ilk raporda yer alan suçlamaları desteklediğini söyledi ve soruşturmanın devamı için altı aylık ek süre istedi. Mehlis’in isteği, Fransa, İngiltere ve ABD’nin hazırladığı bir tasarının konseyde kabul edilmesiyle karşılandı ve Hariri Soruşturması 15 Haziran 2006 tarihine kadar uzatıldı. İkinci Mehlis raporu, konseye sunulan metnin içeriğindeki iddialardan çok, iki rapor arasındaki dönemde gerçekleşen gelişmelere bakılarak değerlendirilmelidir.
Savcı Mehlis’in Tanıkları ve İstihbarat Örgütlerinin Rolü
BM Güvenlik Konseyi’nin 1636 nolu kararının yayınlandığı 31 Ekim’den ikinci Mehlis raporunun konseye sunulduğu 12 Aralık tarihine kadar olan dönemde, Hariri suikastı soruşturması ve Suriye’nin üzerinde yoğunlaşan uluslararası baskı, dünya kamuoyunun en önemli gündem maddelerinde birini oluşturdu. Bu gergin dönemde, Suriye merkezli ve BM soruşturmasıyla yakından alaka kurulabilecek pek çok gelişme meydana geldi. Bu gelişmeler karmaşık, belirsiz ve birbirinden kopuk görünmekle birlikte, bir sistematik içinde incelendiğinde bir bütünlük arz etmekte ve anlam kazanmaktadır.
Hariri suikastı, kısa bir zaman dilimi çerçevesinde değerlendirilebilecek kadar basit bir siyasi suikast değildir, planlanması, uygulanması ve sonrasında doğurduğu sonuçlar itibarıyle uzun bir süreci kapsamaktadır. Bu süreç uluslararası konjonktür ve bölgedeki güç ilişkileri ile birlikte düşünüldüğünde, öncelikle Hariri suikastının çözülmesinin zor olduğu, giderek daha fazla siyasileştiği ve istihbarat örgütlerinin yoğun mücadelesine sahne olduğu belirlemesini yapmamız gerektirmektedir. İki Mehlis raporu arasındaki dönemde, El Kaide üyesi Loui Sakra’nın avukatının açıklamaları, savcı Mehlis’in tanıklarından Hüssam Tahir Hüssam’ın Suriye’ye sığınması ve Mehlis raporunun sunulduğu gün Lübnanlı gazeteci-milletvekili Cibran Tueyni’nin öldürülmesi gibi olaylar istihbarat örgütlerinin bu süreçteki etkin ve krizi yönlendirici rolünü ortaya koymaktadır.
10 Ağustos’ta Türkiye’de yakalanan Suriyeli terörist Louai Sakra’nın avukatı Osman Karahan’ın, 15 Kasım tarihinde iki CIA ajanının Kandıra Cezaevi’nde Sakra’yı sorguladığı iddiası, ilk günler kamuoyunda etki uyandırmasa da daha sonraki günlerde CIA uçakları konusuyla birlikte gündemde üst sıralara tırmanmıştır. Karahan’ın açıklamalarının asıl önemli kısmını Sakra ve Hariri suikastı arasında bağlantı kurma çabası oluşturmaktadır. İddiaya göre cezaevine gelen kişiler, Sakra’dan Hariri suikastı konusunda Suriye karşıtı tanıklık yapmasını istemişler ve buna karşılık olarak para ve özgürlük vaad etmişlerdir. Sakra’dan, Almanya’da Asef Şevket’le yaptığı görüşmeden hareketle, Hariri suikastı için Şevket’e Iraklı bir intihar komandosonun bulduğunu söylemesi istenmiştir. Karahan’ın Sakra ile Hariri suikasti arasında bağlantı kurma çabası ve ABD’ye karşı yapılan suçlama, tek başına düşünüldüğünde Sakra’nın kendini gündeme getirme çabası olarak yorumlanabilir. Fakat Sakra’nın geçmişine baktığımızda sıradan bir terörist olmadığı ve istihbarat kurumlarıyla yakın iletişim içinde olduğu görülmektedir. Yakalanmadan önce CIA, MİT ve El-Muhaberat tarafından takip edilen hatta sorgulandığı söylenen Sakra’nın, 11 Eylül olaylarından Londra bombalamalarına kadar uzanan birçok olayla ilgili olduğu düşünülmektedir. Peki Sakra’ya BM soruşturması çerçevesinde biçilen rol ne olabilir? Hariri suikastı soruşturmasında savcı Mehlis’in Suriye’ye yönelik suçlamalarını dayandırdığı iki önemli tanığı El-Muhaberat’ın eski görevlileri Muhammed Züheyr El Sıddık ve Hüssam Tahir Hüssam idi. Muhtemelen Suriye’yi suçlayan taraflar, istihbarat örgütlerine yakınlığı bilinen Sakra’yı, Hariri suikasti soruşturmasında diğer iki önemli tanığın yanına üçüncü bir tanık olarak yerleştirme çabasına girişmiş olabilirler. Sakra’nın sorgulanması olayı, özellikle Türk kamuoyunun büyük bir bölümü tarafından şüpheyle karşılansa da Hariri suikastının karmaşıklığı ve istihbarat örgütlerinin katkısını göstermesi açısından göz ardı edilmemelidir.
Savcı Mehlis’in iki önemli tanığını olan Muhammed Züheyr El Sıddık ve Hüssam Tahir Hüssam’ın güvenilirliği belki de soruşturmanın seyrini ve Suriye’ye yapılan suçlamaları doğrudan etkileyecek en önemli unsurlardan biridir. Fransız istihbaratı tarafından Paris’te yakalanan ve eskiden El-Muhaberat adına çalıştığını söyleyen El Sıddık, Alman dergisi Der Spiegel’in haberinde sahtekarlıkla suçlanmasının ötesinde savcı Mehlis’e verdiği çelişkili ifadelerle daha ilk rapor yayınlandığında kamuoyu karşısında inandırıcılığını alt düzeye indirmişti. Buna rağmen Kasım ayı içinde ABD’nin kamuoyu oluşturma ve etkileme gücünü kullanması Suriye karşıtı güçlerin faaliyetleriyle birleşince Suriye’deki rejimin yıkılması üzerine düşünceler ve görüşler Türk ve dünya kamuoyunda sıkça dile getirilmeye başlandı. Suriye yönetiminin, 24 Kasım’da BM soruşturma komisyonu ile işbirliğine gidip beş Suriyeli’nin Viyana’da sorgulanmasını kabul etmesi yaratılan bu ortama katkı yapmıştır. Viyana’ya giden Suriyelilerin adları resmi olarak açıklanmasa da bu kişilerin Suriye'nin Lübnan'daki eski istihbarat şefi Korgeneral Rüstem Gazali, Korgeneral Tafer Yusuf, Kongeneral Abdülkerim Abbas ve Gazali'nin yardımcısı Cemia Cemia ile bir sivil olduğu sanılıyor. Suriye’ye dönme garantisi verilen 5 Suriyeli’nin Viyana’ya gittiği günlerde soruşturmanın önemli tanığı Hüssam Tahir Hüssam konusunda beklenmedik bir gelişme gerçekleşti. Hariri suikastının görgü tanığı olarak Lübnan'da şahitlik yapan Hüssam Tahir Hüssam (Kürt kökenli Suriye vatandaşı) Suriye'ye kaçtı ve ifadesini değiştirerek avukatı Teysir İd ve Suriye Enformasyon Bakanı Mehdi Dahlallah ile birlikte bir basın açıklaması yaptı. Hüssam’ın iddiaları Hariri suikastının ne kadar karmaşık ve çözümlenemeyecek bir olay olduğunu gözler önüne sermiştir. Hüssam, Lübnan'da kendisinin ve nişanlısının tehdit edildiğini söylerken avukatı Teysir İd de Hüssam’a baskı ve işkence altında şahitlik yaptırıldığını ifade ediyordu. Hüssam’ın en önemli iddialarından biri de Saad Hariri'nin kendisine Suriyeli yetkililer (özellikle Mahir Esad ve Asef Şevket) aleyhinde konuşması karşılığında 1 milyon 300 bin dolar teklif ettiğini söylemesi oldu. Hariri ailesi bu iddiayı reddederken savcı Mehlis ise, Suriye’yi Hüssam’ı kullanarak Soğuk Savaş tarzı propaganda yapmakla suçluyordu.
Savcı Mehlis’in hazırladığı rapor, temel kaynak olarak Muhammed Züheyr El Sıddık ve Hüssam Tahir Hüssam olmak üzere bu iki kişiye dayanıyordu. El Sıddık’a yapılan suçlamalar ve Hüssam’ın yaptığı açıklamalar raporun içindeki Suriyeli yetkilere yönelik suçlamaları büyük ölçüde kanıtsız bırakmaktadır. Hüssam’ın açıklamalarını savcı Mehlis’in dediği gibi propaganda aracı olarak Suriye yönetiminin baskısıyla yaptığını düşündüğümüzde ilk akla gelen soru Hüssam’ın niye Suriye’ye kaçtığı olacaktır. Özellikle Kürt kökenli bir kişinin maddi olanakları ve rahat bir yaşamı bırakıp Suriye’nin zor şartlarına nedensiz geri dönmesi anlamsız bir hareket tarzı olacaktır. Sonuç olarak Suriye yönetimi, Hüssam’ın açıklamalarıyla soruşturmada oldukça sratejik bir hamle gerçekleştirmiştir. Bu stratejik hamle, Lübnan hükümetinin soruşturma süresinin altı ay daha uzatılması taleplerini ve savcı Mehlis’in soruşturmayı bırakacağına dair haberlerin çıkmasına neden olmuştur. Aynı günlerde Lübnan dağı eteklerinde bulunan bir ceset ve bu cesetin Hariri suikastını gerçekleştiren Suriyelilere cep telefonu satan Nawar Dora’ya ait olduğu iddiaları ise Lübnan’daki Suriye karşıtı çevrelerin karşı hamlesi olarak değerlendirilebilir.
Suriye’nin Hüssam faktörünü kullanarak gerçekleştirdiği kendini dünya kamuoyu önünde haklı gösterme çabası, ABD yönetiminin tek taraflı dış politika anlayışı ve istihbarat örgütlerinin bölgedeki faaliyetleriyle birlikte düşünülmelidir. ABD yönetiminin geçmişteki hareket tarzına bakılarak Suriye’ye baskı için yeni gerekçeler ve yöntemler bulunacağı tahmin ediliyordu. 12 Aralık’ta Beyrut'ta Suriye karşıtı görüşleriyle bilinen milletvekili ve gazeteci Cibran Tueyni’nin bombalı saldırı sonucu öldürülmesi bu tahminleri doğruladı. Bu saldırı Lübnan’ın “suikastlar ülkesi” olduğunu bir kez daha hatırlarken ABD yönetiminin ve Suriye karşıtlarının hedefi yine Suriye oluyordu. Hıristiyan Ortodoks olan Tueyni, Suriye’ye yönelik sert eleştirileriyle tanınan bir gazeteciydi. Haziran’da Saad Hariri’nin listesinde milletvekili oldu. Aldığı tehditlerden dolayı bir süredir Fransa’da yaşayan Tueyni Beyrut’a döndüğü gün öldürüldü. Tueyni’ye yönelik bombalı saldırıyı adı daha önce duyulmamış “Doğunun Özgürlüğü ve Birliği Savaşçıları” adlı bir örgüt üstlendi. Örgüt yaptığı açıklamada “Cibran Tueyni'nin kalemini kırdık, sesini sonsuza kadar susturduk ve Nahar'ı karanlık geceye gömdük. Bugün, zehrini ve yalanlarını yayan ve kendisine tekrar tekrar gönderdiğimiz uyarılara karşın durmayan bir ağzı daha kapamayı başardık” diyordu. Bu açıklama düz mantıkla değerlendirildiğinde “Suriye’ye karşı olma ve konuşma yoksa ölürsün” anlamına geliyordu. Fakat dünya kamuoyunda pek çok kişi, ABD yönetiminin Irak’ı işgal ederken kullandığı kanıtların gerçek dışı olduğunu ve köşeye sıkışmış bir Suriye’nin böyle bir saldırıyı yapmasının anlamsızlığını göz önünde bulundurarak Suriye’nin suçlu olmadığını düşünmektedir. Tueyni suikastı konusunda sorması gereken soru aslında çok basitti: “Köşeye sıkışmış bir Suriye, geleceğini ilgilendiren bir raporun açıklanacağı gün niye böyle bir suikast gerçekleştirsin?”
İki Rapor Arası Dönemde Suriye Muhalefeti
Kasım ayı içindeki diğer önemli bir gelişme ise, BM soruşturmasıyla doğrudan bağlantılı olmasa da Manama’da 11-12 Kasım tarihinde gerçekleşen ve Genişletilmiş Orta Doğu ve Kuzey Afrika Projesi’nin (yol haritasını çizecek olan “Gelecek için Forum” toplantısıdır. 13 ülkenin dışişleri bakanları düzeyinde katıldığı toplantıda Suriye’yi Dışişleri Bakanı Faruk El Şara temsil etti. Manama Toplantısı, ABD’nin demokratikleş(tir)me projesi olan Genişletilmiş Orta Doğu ve Kuzey Afrika Projesi’nin ayrıntılı konuşulduğu ilk toplantı olma özelliğini taşımaktadır. ABD’yi temsil eden ve ev sahibi konumundaki Dışişleri Bakanı Rice, Arap liderlerin dışarıdan dayatılacak reformlara karşı çıkması nedeniyle istediği sonuç bildirgesini yayınlatamamış ve hayal kırıklığına uğramıştır. Buna rağmen Rice, Suriye’yi eleştirmeye ve baskı politikası uygulamaya bu toplantıda da devam etmiştir. Suriye halkının özgürlük ve demokrasi çabalarını destekliyoruz diyen Rice yakın zamanda tutuklanan Suriye Liberal Demokratik Birlik Partisi Başkanı Kemal Labwani’nin ABD dönüşü hava alanında tutuklanmasına atıfta bulunarak Suriyeli muhaliflere yönelik keyfi tutuklamaların sona ermesini istemiştir. Bir süredir Amerika’da bulunan Kemal Labwani, Beşşar Esad sonrası Suriye hakkında üst düzey ABD’li yöneticilerle görüşmeler yapmıştır. Görüşmelerin ardından ülkesine dönen Labwani, Şam hava alanında Suriye güvenlik güçlerince tutuklanmıştır. Bu tutuklanma olayı, Suriye’de gerçekleşen sıradan bir insan hakları ihlali olarak değerlendirilebileceği gibi Suriye ulusal güvenliğinin tehdit altında olduğu bir dönemde Labwani’nin Amerika ziyareti şüpheyle karşılanabilir. Labwani’nin Suriye içindeki siyasi kişiliğine baktığımızda seküler-reformcu kimliğinin ve insan haklarının ihlalleriyle ilgili çalışmalarının ön plan çıktığı görülmektedir. Bununla birlikte Labwani’nin bölgedeki Kürt grupların bağımsızlık taleplerine sıcak bakan siyasi anlayışı dikkat çekici bir özelliğidir.
Suriye üzerindeki uluslararası baskının arttığı günlerde Suriyeli Kürt gruplar da Beşşar Esad iktidarını yıpratmaya yönelik eylemlere girişmiştir. Aralık ayı başında Fransa Parlamentosu’nda, “Ortadoğu’nun Demokratikleşmesi ve Suriye’de Kürt Sorunu” adlı uluslararası bir konferans gerçekleştirildi. Pek çok Kürt grubun katıldığı konferansta Suriye’nin kuzeyi “Güneybatı Kürdistan” diye tanımlanırken Suriyeli Kürtlerin Araplar tarafından baskı ve zulme uğradıkları iddia edildi. Konuşmacıların üzerinde durduğu önemli bir nokta da, Büyük Kürdistan olarak adlandırdıkları coğrafi alanın denize açılan tek bölgesinin Suriye içinde yer alan Kürt bölgesi olduğu gerçeğidir. Yine Suriye’nin kuzey bölgesindeki petrol, tarım ve doğal zenginliklerden Kürtlerin yeterince yararlanamadıkları ve yoksul olduklarının altı çizildi. Konferansta, “ulusal milliyetçiliğin baskısı altında yaşayan mağdur etnik azınlık olma” söylemi üzerinden yola çıkılarak bölgede demokratikleşmenin olmazsa olmaz şartının Kürtlerin siyasi ve kültürel kazanımları olduğu belirtmek isteniyordu. Konferansta yapılan bazı açıklamalar üzerinde dikkatle durmak gerekmektedir. Suriye Kürt bölgesinin Kuzey Irak’taki federal Kürt devleti oluşumunun denize açılmasını sağlayacak jeopolitik konuma sahip olması, özellikle Türkiye’nin güvenliği açısından Suriye’nin toprak bütünlüğünün ne kadar önemli olduğunu ortaya koymaktadır. Bu konferansın yapılış yeri ve zamanlaması, Beşşar Esad karşıtı Kürt muhalefeti ve bölgedeki Kürtçü akımları harekete geçirici bir işleve sahiptir. Bu çerçevede yakın bir gelecekte Suriye’deki Kürt bölgelerinde (özellikle Kamışlı merkezli) bir ayaklanma ve çatışma çıkma olasılığının arttığı söylenebilir. Konferansın Fransa Parlamentosu’nda yapılması da Fransa’nın yeni Orta Doğu siyasetinin çerçevesi konusunda ipuçları vermektedir. Kısa bir süre önce Afrika kökenli vatandaşlarının şiddet olayları çıkarması sonucu olağanüstü hal ilan etmek zorunda kalan Fransa, bu konferansla başka bir ülkedeki azınlığın (Suriyeli Kürtleri) sorunlarına ilgi duyduğunu ve Suriyeli Kürtlerin hamiliğine aday olduğunu göstermektedir
İki Mehlis raporu arasındaki dönemde, Suriye’deki seküler ve Kürt muhalefet ile ilgili haberleri tamamlayan son gelişme 3 Aralık’ta Halep’ten geldi. Halep’te Suriye güvenlik güçleriyle İslamcı teröristler arasında çıkan çatışmada 3 terörist kendilerini içinde bulundukları araçla birlikte havaya uçurdu. Olayın ardından bu teröristlerin Mısırlı Müslüman Kardeşlere üye oldukları iddiaları ortaya atıldı. Ali El Bayanuni önderliğindeki Suriyeli Müslüman Kardeşler, son bir sene içinde ABD yönetimiyle ilişkilerini sıkılaştırarak Beşşar sonrası Suriye’de bir iktidar alternatifi olduklarını göstermeye çalışmaktadır. Mayıs 2005’te Suriyeli seküler-reformcu muhalefetle (Attasi Forumu) işbirliği içine giren Müslüman Kardeşler, Suriye’de halk arasında en geniş tabanı olan muhalif grup olma özelliğini korumaktadır. Örgütün Suriye içinde silahlı eylem yapma kapasitesi şu an için mevcut olmamakla birlikte Haziran ayında “El-Şam Cihad ve Tevhid” adlı İslamcı bir örgütün iki militanının çatışma sonucu öldürülmesi ve 3 Aralık’ta Halep’te gerçekleşen çatışma gibi olaylarla Müslüman Kardeşler bağlantısı tartışma konusu yapabilmektedir.
Görülüyor ki Suriyeli muhalif gruplar kendilerini küresel güç ABD’nin Suriye’nin geleceğine yönelik vereceği karara endekslemiş durumdalar. Beşşar’ın iktidarı kaybetme olasılığına karşı yeni dönemde oluşacak iktidar yapılanmasından en fazla payı almak isteyen muhalif gruplar, Beşşar iktidarını hedef alan eylemleriyle bilinçli veya bilinçsiz şekilde ABD’nin Orta Doğu politikasıyla bütünleşmektedirler. Hariri suikastı ise Suriye yönetimine karşı olanları birleştiren ortak bir platform haline gelmiştir.
İkinci Mehlis Raporu ve Sonrası
Birinci Mehlis raporunun yayınlanmasından sonra Beşşar Esad rejiminin yıkılacağına dair ABD (ve İsrail) kamuoyu propagandasının artması dünya genelinde bu yönde görüşlerin güçlenmesini beraberinde getirmişti. Hatta 15 Aralık sonrası BM Güvenlik Konseyi’nden çıkacak ağır bir ekonomik veya siyasi yaptırım kararıyla Beşşar iktidarının güç kaybedeceği ve kısa bir süre sonra içten gelen bir siyasi hareketle yıkılacağı düşünülmekteydi. İkinci Mehlis raporu 12 Aralık’ta BM Güvenlik Konseyine sunluduktan sonra bunların hiç birinin olmayacağı ortaya çıktı. Öncelikle rapor, beklendiği kadar büyük bir etki doğurmadı ve inandırıcı olmaktan uzaktı. Savcı Mehlis, Hariri suikastı konusunda Suriye’yi suçlamaya devam ederken bu iddiaları kanıtlarla ispatlama konusunda oldukça yetersiz kaldı. Soruşturmanın iki önemli tanığı olan Muhammed Züheyr El Sıddık ve Hüssam Tahir Hüssam’ın güvenilirlik konusundaki sorunları, savcı Mehlis’in bu görevdeki başarısızlığını ortaya koyduğu gibi oldukça da yıpranmasına neden oldu. Sonuç olarak Suriye’ye karşı çoğu zaman objektif olmakta zorlanan savcı Mehlis görevi bırakmak istediğini açıkladı. Suriye yönetimi ise Hüssam Tahir Hüssam’a yaptırdığı açıklamalarla soruşturmanın seyrinde Mehlis’in iddialarına karşı psikolojik üstünlük sağlamakla birlikte dünya kamuoyu önünde meşruluğunu artırdı.
Suriye’nin soruşturma sürecindeki beklenmedik hamlesi ve başarılı kriz yönetimi karşısında ABD önderliğindeki Suriye karşıtı cephe, soruşturma süresini 15 Haziran’a kadar uzatacak karar tasarısını Güvenlik Konseyi’nden geçirdi. Fransa, İngiltere ve ABD’nin hazırladığı karar tasarısında yer alan Lübnan’ın özel mahkeme ve soruşturmanın diğer suikastları da kapsayacak şekilde genişletilmesi isteği Çin, Rusya ve Cezayir’in itirazı ile tasarıdan çıkarıldı. Soruşturmanın uzatılması, önümüzdeki dönem Hariri suikastının daha fazla siyasallaştırılmasına hizmet edeceği gibi Suriye yönetimi üzerindeki ABD baskısının aracı olmaya devam edecektir. Bununla birlikte yeni altı aylık sürede soruşturmanın yeni bir savcı ve yeni tanıklara ihtiyacı olacak. Yeni tanıkların bulunmasında en önemli rol ise yine istihbarat örgütlerine düşecek. Cibran Tueyni’ye yönelik düzenlenen son suikast, Lübnan’da soruşturmayla doğrudan bağlantı kurulabilecek yeni suikastların yapılabileceğinin gösterdi. ABD yönetimi dış politika kararalma mekanizmasının içindeki Yahudi lobisinin etkisiyle sürekli olumsuz olarak algıladığı Suriye’yi siyasi bir takıntı olmaktan çıkarmadığı sürece ABD-Suriye ilişkileri çeşitli bahanelerle önümüzdeki yılda da gerilecek ve kriz potansiyeli taşıyacaktır. Bu sürekli gerginlik, çoğu zaman Suriye rejiminin yıkılacağı söylentilerini beraberinde getirecektir. Bazen de Hariri suikastı soruşturmasında olduğu gibi Beşşar Esad yönetimi için bir trajediye dönüşmesi beklenen bir olay ABD, İngiltere, Fransa ve savcı Mehlis’in başrolünü oynadığı bir komediye dönüşebilmektedir.
Savcı Mehlis’in Tanıkları ve İstihbarat Örgütlerinin Rolü
BM Güvenlik Konseyi’nin 1636 nolu kararının yayınlandığı 31 Ekim’den ikinci Mehlis raporunun konseye sunulduğu 12 Aralık tarihine kadar olan dönemde, Hariri suikastı soruşturması ve Suriye’nin üzerinde yoğunlaşan uluslararası baskı, dünya kamuoyunun en önemli gündem maddelerinde birini oluşturdu. Bu gergin dönemde, Suriye merkezli ve BM soruşturmasıyla yakından alaka kurulabilecek pek çok gelişme meydana geldi. Bu gelişmeler karmaşık, belirsiz ve birbirinden kopuk görünmekle birlikte, bir sistematik içinde incelendiğinde bir bütünlük arz etmekte ve anlam kazanmaktadır.
Hariri suikastı, kısa bir zaman dilimi çerçevesinde değerlendirilebilecek kadar basit bir siyasi suikast değildir, planlanması, uygulanması ve sonrasında doğurduğu sonuçlar itibarıyle uzun bir süreci kapsamaktadır. Bu süreç uluslararası konjonktür ve bölgedeki güç ilişkileri ile birlikte düşünüldüğünde, öncelikle Hariri suikastının çözülmesinin zor olduğu, giderek daha fazla siyasileştiği ve istihbarat örgütlerinin yoğun mücadelesine sahne olduğu belirlemesini yapmamız gerektirmektedir. İki Mehlis raporu arasındaki dönemde, El Kaide üyesi Loui Sakra’nın avukatının açıklamaları, savcı Mehlis’in tanıklarından Hüssam Tahir Hüssam’ın Suriye’ye sığınması ve Mehlis raporunun sunulduğu gün Lübnanlı gazeteci-milletvekili Cibran Tueyni’nin öldürülmesi gibi olaylar istihbarat örgütlerinin bu süreçteki etkin ve krizi yönlendirici rolünü ortaya koymaktadır.
10 Ağustos’ta Türkiye’de yakalanan Suriyeli terörist Louai Sakra’nın avukatı Osman Karahan’ın, 15 Kasım tarihinde iki CIA ajanının Kandıra Cezaevi’nde Sakra’yı sorguladığı iddiası, ilk günler kamuoyunda etki uyandırmasa da daha sonraki günlerde CIA uçakları konusuyla birlikte gündemde üst sıralara tırmanmıştır. Karahan’ın açıklamalarının asıl önemli kısmını Sakra ve Hariri suikastı arasında bağlantı kurma çabası oluşturmaktadır. İddiaya göre cezaevine gelen kişiler, Sakra’dan Hariri suikastı konusunda Suriye karşıtı tanıklık yapmasını istemişler ve buna karşılık olarak para ve özgürlük vaad etmişlerdir. Sakra’dan, Almanya’da Asef Şevket’le yaptığı görüşmeden hareketle, Hariri suikastı için Şevket’e Iraklı bir intihar komandosonun bulduğunu söylemesi istenmiştir. Karahan’ın Sakra ile Hariri suikasti arasında bağlantı kurma çabası ve ABD’ye karşı yapılan suçlama, tek başına düşünüldüğünde Sakra’nın kendini gündeme getirme çabası olarak yorumlanabilir. Fakat Sakra’nın geçmişine baktığımızda sıradan bir terörist olmadığı ve istihbarat kurumlarıyla yakın iletişim içinde olduğu görülmektedir. Yakalanmadan önce CIA, MİT ve El-Muhaberat tarafından takip edilen hatta sorgulandığı söylenen Sakra’nın, 11 Eylül olaylarından Londra bombalamalarına kadar uzanan birçok olayla ilgili olduğu düşünülmektedir. Peki Sakra’ya BM soruşturması çerçevesinde biçilen rol ne olabilir? Hariri suikastı soruşturmasında savcı Mehlis’in Suriye’ye yönelik suçlamalarını dayandırdığı iki önemli tanığı El-Muhaberat’ın eski görevlileri Muhammed Züheyr El Sıddık ve Hüssam Tahir Hüssam idi. Muhtemelen Suriye’yi suçlayan taraflar, istihbarat örgütlerine yakınlığı bilinen Sakra’yı, Hariri suikasti soruşturmasında diğer iki önemli tanığın yanına üçüncü bir tanık olarak yerleştirme çabasına girişmiş olabilirler. Sakra’nın sorgulanması olayı, özellikle Türk kamuoyunun büyük bir bölümü tarafından şüpheyle karşılansa da Hariri suikastının karmaşıklığı ve istihbarat örgütlerinin katkısını göstermesi açısından göz ardı edilmemelidir.
Savcı Mehlis’in iki önemli tanığını olan Muhammed Züheyr El Sıddık ve Hüssam Tahir Hüssam’ın güvenilirliği belki de soruşturmanın seyrini ve Suriye’ye yapılan suçlamaları doğrudan etkileyecek en önemli unsurlardan biridir. Fransız istihbaratı tarafından Paris’te yakalanan ve eskiden El-Muhaberat adına çalıştığını söyleyen El Sıddık, Alman dergisi Der Spiegel’in haberinde sahtekarlıkla suçlanmasının ötesinde savcı Mehlis’e verdiği çelişkili ifadelerle daha ilk rapor yayınlandığında kamuoyu karşısında inandırıcılığını alt düzeye indirmişti. Buna rağmen Kasım ayı içinde ABD’nin kamuoyu oluşturma ve etkileme gücünü kullanması Suriye karşıtı güçlerin faaliyetleriyle birleşince Suriye’deki rejimin yıkılması üzerine düşünceler ve görüşler Türk ve dünya kamuoyunda sıkça dile getirilmeye başlandı. Suriye yönetiminin, 24 Kasım’da BM soruşturma komisyonu ile işbirliğine gidip beş Suriyeli’nin Viyana’da sorgulanmasını kabul etmesi yaratılan bu ortama katkı yapmıştır. Viyana’ya giden Suriyelilerin adları resmi olarak açıklanmasa da bu kişilerin Suriye'nin Lübnan'daki eski istihbarat şefi Korgeneral Rüstem Gazali, Korgeneral Tafer Yusuf, Kongeneral Abdülkerim Abbas ve Gazali'nin yardımcısı Cemia Cemia ile bir sivil olduğu sanılıyor. Suriye’ye dönme garantisi verilen 5 Suriyeli’nin Viyana’ya gittiği günlerde soruşturmanın önemli tanığı Hüssam Tahir Hüssam konusunda beklenmedik bir gelişme gerçekleşti. Hariri suikastının görgü tanığı olarak Lübnan'da şahitlik yapan Hüssam Tahir Hüssam (Kürt kökenli Suriye vatandaşı) Suriye'ye kaçtı ve ifadesini değiştirerek avukatı Teysir İd ve Suriye Enformasyon Bakanı Mehdi Dahlallah ile birlikte bir basın açıklaması yaptı. Hüssam’ın iddiaları Hariri suikastının ne kadar karmaşık ve çözümlenemeyecek bir olay olduğunu gözler önüne sermiştir. Hüssam, Lübnan'da kendisinin ve nişanlısının tehdit edildiğini söylerken avukatı Teysir İd de Hüssam’a baskı ve işkence altında şahitlik yaptırıldığını ifade ediyordu. Hüssam’ın en önemli iddialarından biri de Saad Hariri'nin kendisine Suriyeli yetkililer (özellikle Mahir Esad ve Asef Şevket) aleyhinde konuşması karşılığında 1 milyon 300 bin dolar teklif ettiğini söylemesi oldu. Hariri ailesi bu iddiayı reddederken savcı Mehlis ise, Suriye’yi Hüssam’ı kullanarak Soğuk Savaş tarzı propaganda yapmakla suçluyordu.
Savcı Mehlis’in hazırladığı rapor, temel kaynak olarak Muhammed Züheyr El Sıddık ve Hüssam Tahir Hüssam olmak üzere bu iki kişiye dayanıyordu. El Sıddık’a yapılan suçlamalar ve Hüssam’ın yaptığı açıklamalar raporun içindeki Suriyeli yetkilere yönelik suçlamaları büyük ölçüde kanıtsız bırakmaktadır. Hüssam’ın açıklamalarını savcı Mehlis’in dediği gibi propaganda aracı olarak Suriye yönetiminin baskısıyla yaptığını düşündüğümüzde ilk akla gelen soru Hüssam’ın niye Suriye’ye kaçtığı olacaktır. Özellikle Kürt kökenli bir kişinin maddi olanakları ve rahat bir yaşamı bırakıp Suriye’nin zor şartlarına nedensiz geri dönmesi anlamsız bir hareket tarzı olacaktır. Sonuç olarak Suriye yönetimi, Hüssam’ın açıklamalarıyla soruşturmada oldukça sratejik bir hamle gerçekleştirmiştir. Bu stratejik hamle, Lübnan hükümetinin soruşturma süresinin altı ay daha uzatılması taleplerini ve savcı Mehlis’in soruşturmayı bırakacağına dair haberlerin çıkmasına neden olmuştur. Aynı günlerde Lübnan dağı eteklerinde bulunan bir ceset ve bu cesetin Hariri suikastını gerçekleştiren Suriyelilere cep telefonu satan Nawar Dora’ya ait olduğu iddiaları ise Lübnan’daki Suriye karşıtı çevrelerin karşı hamlesi olarak değerlendirilebilir.
Suriye’nin Hüssam faktörünü kullanarak gerçekleştirdiği kendini dünya kamuoyu önünde haklı gösterme çabası, ABD yönetiminin tek taraflı dış politika anlayışı ve istihbarat örgütlerinin bölgedeki faaliyetleriyle birlikte düşünülmelidir. ABD yönetiminin geçmişteki hareket tarzına bakılarak Suriye’ye baskı için yeni gerekçeler ve yöntemler bulunacağı tahmin ediliyordu. 12 Aralık’ta Beyrut'ta Suriye karşıtı görüşleriyle bilinen milletvekili ve gazeteci Cibran Tueyni’nin bombalı saldırı sonucu öldürülmesi bu tahminleri doğruladı. Bu saldırı Lübnan’ın “suikastlar ülkesi” olduğunu bir kez daha hatırlarken ABD yönetiminin ve Suriye karşıtlarının hedefi yine Suriye oluyordu. Hıristiyan Ortodoks olan Tueyni, Suriye’ye yönelik sert eleştirileriyle tanınan bir gazeteciydi. Haziran’da Saad Hariri’nin listesinde milletvekili oldu. Aldığı tehditlerden dolayı bir süredir Fransa’da yaşayan Tueyni Beyrut’a döndüğü gün öldürüldü. Tueyni’ye yönelik bombalı saldırıyı adı daha önce duyulmamış “Doğunun Özgürlüğü ve Birliği Savaşçıları” adlı bir örgüt üstlendi. Örgüt yaptığı açıklamada “Cibran Tueyni'nin kalemini kırdık, sesini sonsuza kadar susturduk ve Nahar'ı karanlık geceye gömdük. Bugün, zehrini ve yalanlarını yayan ve kendisine tekrar tekrar gönderdiğimiz uyarılara karşın durmayan bir ağzı daha kapamayı başardık” diyordu. Bu açıklama düz mantıkla değerlendirildiğinde “Suriye’ye karşı olma ve konuşma yoksa ölürsün” anlamına geliyordu. Fakat dünya kamuoyunda pek çok kişi, ABD yönetiminin Irak’ı işgal ederken kullandığı kanıtların gerçek dışı olduğunu ve köşeye sıkışmış bir Suriye’nin böyle bir saldırıyı yapmasının anlamsızlığını göz önünde bulundurarak Suriye’nin suçlu olmadığını düşünmektedir. Tueyni suikastı konusunda sorması gereken soru aslında çok basitti: “Köşeye sıkışmış bir Suriye, geleceğini ilgilendiren bir raporun açıklanacağı gün niye böyle bir suikast gerçekleştirsin?”
İki Rapor Arası Dönemde Suriye Muhalefeti
Kasım ayı içindeki diğer önemli bir gelişme ise, BM soruşturmasıyla doğrudan bağlantılı olmasa da Manama’da 11-12 Kasım tarihinde gerçekleşen ve Genişletilmiş Orta Doğu ve Kuzey Afrika Projesi’nin (yol haritasını çizecek olan “Gelecek için Forum” toplantısıdır. 13 ülkenin dışişleri bakanları düzeyinde katıldığı toplantıda Suriye’yi Dışişleri Bakanı Faruk El Şara temsil etti. Manama Toplantısı, ABD’nin demokratikleş(tir)me projesi olan Genişletilmiş Orta Doğu ve Kuzey Afrika Projesi’nin ayrıntılı konuşulduğu ilk toplantı olma özelliğini taşımaktadır. ABD’yi temsil eden ve ev sahibi konumundaki Dışişleri Bakanı Rice, Arap liderlerin dışarıdan dayatılacak reformlara karşı çıkması nedeniyle istediği sonuç bildirgesini yayınlatamamış ve hayal kırıklığına uğramıştır. Buna rağmen Rice, Suriye’yi eleştirmeye ve baskı politikası uygulamaya bu toplantıda da devam etmiştir. Suriye halkının özgürlük ve demokrasi çabalarını destekliyoruz diyen Rice yakın zamanda tutuklanan Suriye Liberal Demokratik Birlik Partisi Başkanı Kemal Labwani’nin ABD dönüşü hava alanında tutuklanmasına atıfta bulunarak Suriyeli muhaliflere yönelik keyfi tutuklamaların sona ermesini istemiştir. Bir süredir Amerika’da bulunan Kemal Labwani, Beşşar Esad sonrası Suriye hakkında üst düzey ABD’li yöneticilerle görüşmeler yapmıştır. Görüşmelerin ardından ülkesine dönen Labwani, Şam hava alanında Suriye güvenlik güçlerince tutuklanmıştır. Bu tutuklanma olayı, Suriye’de gerçekleşen sıradan bir insan hakları ihlali olarak değerlendirilebileceği gibi Suriye ulusal güvenliğinin tehdit altında olduğu bir dönemde Labwani’nin Amerika ziyareti şüpheyle karşılanabilir. Labwani’nin Suriye içindeki siyasi kişiliğine baktığımızda seküler-reformcu kimliğinin ve insan haklarının ihlalleriyle ilgili çalışmalarının ön plan çıktığı görülmektedir. Bununla birlikte Labwani’nin bölgedeki Kürt grupların bağımsızlık taleplerine sıcak bakan siyasi anlayışı dikkat çekici bir özelliğidir.
Suriye üzerindeki uluslararası baskının arttığı günlerde Suriyeli Kürt gruplar da Beşşar Esad iktidarını yıpratmaya yönelik eylemlere girişmiştir. Aralık ayı başında Fransa Parlamentosu’nda, “Ortadoğu’nun Demokratikleşmesi ve Suriye’de Kürt Sorunu” adlı uluslararası bir konferans gerçekleştirildi. Pek çok Kürt grubun katıldığı konferansta Suriye’nin kuzeyi “Güneybatı Kürdistan” diye tanımlanırken Suriyeli Kürtlerin Araplar tarafından baskı ve zulme uğradıkları iddia edildi. Konuşmacıların üzerinde durduğu önemli bir nokta da, Büyük Kürdistan olarak adlandırdıkları coğrafi alanın denize açılan tek bölgesinin Suriye içinde yer alan Kürt bölgesi olduğu gerçeğidir. Yine Suriye’nin kuzey bölgesindeki petrol, tarım ve doğal zenginliklerden Kürtlerin yeterince yararlanamadıkları ve yoksul olduklarının altı çizildi. Konferansta, “ulusal milliyetçiliğin baskısı altında yaşayan mağdur etnik azınlık olma” söylemi üzerinden yola çıkılarak bölgede demokratikleşmenin olmazsa olmaz şartının Kürtlerin siyasi ve kültürel kazanımları olduğu belirtmek isteniyordu. Konferansta yapılan bazı açıklamalar üzerinde dikkatle durmak gerekmektedir. Suriye Kürt bölgesinin Kuzey Irak’taki federal Kürt devleti oluşumunun denize açılmasını sağlayacak jeopolitik konuma sahip olması, özellikle Türkiye’nin güvenliği açısından Suriye’nin toprak bütünlüğünün ne kadar önemli olduğunu ortaya koymaktadır. Bu konferansın yapılış yeri ve zamanlaması, Beşşar Esad karşıtı Kürt muhalefeti ve bölgedeki Kürtçü akımları harekete geçirici bir işleve sahiptir. Bu çerçevede yakın bir gelecekte Suriye’deki Kürt bölgelerinde (özellikle Kamışlı merkezli) bir ayaklanma ve çatışma çıkma olasılığının arttığı söylenebilir. Konferansın Fransa Parlamentosu’nda yapılması da Fransa’nın yeni Orta Doğu siyasetinin çerçevesi konusunda ipuçları vermektedir. Kısa bir süre önce Afrika kökenli vatandaşlarının şiddet olayları çıkarması sonucu olağanüstü hal ilan etmek zorunda kalan Fransa, bu konferansla başka bir ülkedeki azınlığın (Suriyeli Kürtleri) sorunlarına ilgi duyduğunu ve Suriyeli Kürtlerin hamiliğine aday olduğunu göstermektedir
İki Mehlis raporu arasındaki dönemde, Suriye’deki seküler ve Kürt muhalefet ile ilgili haberleri tamamlayan son gelişme 3 Aralık’ta Halep’ten geldi. Halep’te Suriye güvenlik güçleriyle İslamcı teröristler arasında çıkan çatışmada 3 terörist kendilerini içinde bulundukları araçla birlikte havaya uçurdu. Olayın ardından bu teröristlerin Mısırlı Müslüman Kardeşlere üye oldukları iddiaları ortaya atıldı. Ali El Bayanuni önderliğindeki Suriyeli Müslüman Kardeşler, son bir sene içinde ABD yönetimiyle ilişkilerini sıkılaştırarak Beşşar sonrası Suriye’de bir iktidar alternatifi olduklarını göstermeye çalışmaktadır. Mayıs 2005’te Suriyeli seküler-reformcu muhalefetle (Attasi Forumu) işbirliği içine giren Müslüman Kardeşler, Suriye’de halk arasında en geniş tabanı olan muhalif grup olma özelliğini korumaktadır. Örgütün Suriye içinde silahlı eylem yapma kapasitesi şu an için mevcut olmamakla birlikte Haziran ayında “El-Şam Cihad ve Tevhid” adlı İslamcı bir örgütün iki militanının çatışma sonucu öldürülmesi ve 3 Aralık’ta Halep’te gerçekleşen çatışma gibi olaylarla Müslüman Kardeşler bağlantısı tartışma konusu yapabilmektedir.
Görülüyor ki Suriyeli muhalif gruplar kendilerini küresel güç ABD’nin Suriye’nin geleceğine yönelik vereceği karara endekslemiş durumdalar. Beşşar’ın iktidarı kaybetme olasılığına karşı yeni dönemde oluşacak iktidar yapılanmasından en fazla payı almak isteyen muhalif gruplar, Beşşar iktidarını hedef alan eylemleriyle bilinçli veya bilinçsiz şekilde ABD’nin Orta Doğu politikasıyla bütünleşmektedirler. Hariri suikastı ise Suriye yönetimine karşı olanları birleştiren ortak bir platform haline gelmiştir.
İkinci Mehlis Raporu ve Sonrası
Birinci Mehlis raporunun yayınlanmasından sonra Beşşar Esad rejiminin yıkılacağına dair ABD (ve İsrail) kamuoyu propagandasının artması dünya genelinde bu yönde görüşlerin güçlenmesini beraberinde getirmişti. Hatta 15 Aralık sonrası BM Güvenlik Konseyi’nden çıkacak ağır bir ekonomik veya siyasi yaptırım kararıyla Beşşar iktidarının güç kaybedeceği ve kısa bir süre sonra içten gelen bir siyasi hareketle yıkılacağı düşünülmekteydi. İkinci Mehlis raporu 12 Aralık’ta BM Güvenlik Konseyine sunluduktan sonra bunların hiç birinin olmayacağı ortaya çıktı. Öncelikle rapor, beklendiği kadar büyük bir etki doğurmadı ve inandırıcı olmaktan uzaktı. Savcı Mehlis, Hariri suikastı konusunda Suriye’yi suçlamaya devam ederken bu iddiaları kanıtlarla ispatlama konusunda oldukça yetersiz kaldı. Soruşturmanın iki önemli tanığı olan Muhammed Züheyr El Sıddık ve Hüssam Tahir Hüssam’ın güvenilirlik konusundaki sorunları, savcı Mehlis’in bu görevdeki başarısızlığını ortaya koyduğu gibi oldukça da yıpranmasına neden oldu. Sonuç olarak Suriye’ye karşı çoğu zaman objektif olmakta zorlanan savcı Mehlis görevi bırakmak istediğini açıkladı. Suriye yönetimi ise Hüssam Tahir Hüssam’a yaptırdığı açıklamalarla soruşturmanın seyrinde Mehlis’in iddialarına karşı psikolojik üstünlük sağlamakla birlikte dünya kamuoyu önünde meşruluğunu artırdı.
Suriye’nin soruşturma sürecindeki beklenmedik hamlesi ve başarılı kriz yönetimi karşısında ABD önderliğindeki Suriye karşıtı cephe, soruşturma süresini 15 Haziran’a kadar uzatacak karar tasarısını Güvenlik Konseyi’nden geçirdi. Fransa, İngiltere ve ABD’nin hazırladığı karar tasarısında yer alan Lübnan’ın özel mahkeme ve soruşturmanın diğer suikastları da kapsayacak şekilde genişletilmesi isteği Çin, Rusya ve Cezayir’in itirazı ile tasarıdan çıkarıldı. Soruşturmanın uzatılması, önümüzdeki dönem Hariri suikastının daha fazla siyasallaştırılmasına hizmet edeceği gibi Suriye yönetimi üzerindeki ABD baskısının aracı olmaya devam edecektir. Bununla birlikte yeni altı aylık sürede soruşturmanın yeni bir savcı ve yeni tanıklara ihtiyacı olacak. Yeni tanıkların bulunmasında en önemli rol ise yine istihbarat örgütlerine düşecek. Cibran Tueyni’ye yönelik düzenlenen son suikast, Lübnan’da soruşturmayla doğrudan bağlantı kurulabilecek yeni suikastların yapılabileceğinin gösterdi. ABD yönetimi dış politika kararalma mekanizmasının içindeki Yahudi lobisinin etkisiyle sürekli olumsuz olarak algıladığı Suriye’yi siyasi bir takıntı olmaktan çıkarmadığı sürece ABD-Suriye ilişkileri çeşitli bahanelerle önümüzdeki yılda da gerilecek ve kriz potansiyeli taşıyacaktır. Bu sürekli gerginlik, çoğu zaman Suriye rejiminin yıkılacağı söylentilerini beraberinde getirecektir. Bazen de Hariri suikastı soruşturmasında olduğu gibi Beşşar Esad yönetimi için bir trajediye dönüşmesi beklenen bir olay ABD, İngiltere, Fransa ve savcı Mehlis’in başrolünü oynadığı bir komediye dönüşebilmektedir.
Wednesday, December 14, 2005
Tuesday, December 13, 2005
BEYRUT'TA PATLAMA: 4 ÖLÜ
Kaynak: AA
Lübnan'ın başkenti Beyrut'un bir banliyösünde meydana gelen, bomba yüklü bir aracın yol açtığı tahmin edilen patlamada, ilk belirlemelere göre 4 kişi öldü, 10 kişi yaralandı. Patlamada, saldırının hedefi olan Suriye karşıtı gazeteci milletvekili Cibran Tüeyni'nin de yaşamını yitirdiği bildirildi.
Lübnan televizyonları LBC ve Future, Tüeyni'nin bombalı saldırıda öldüğünü duyururken polis, bu haberleri henüz resmi olarak doğrulamadı. Saldırıyı adı duyulmamış bir örgüt üstlendi. Reuters'a ''Doğunun Özgürlüğü ve Birliği Savaşçıları'' adına gönderilen bir faksta, Lübnan'da ''Arapçılık''ın diğer muhaliflerini de aynı akıbetin beklediği belirtildi. Patlamanın meydana geldiği, nüfusun çoğunluğunu Hıristiyanların oluşturduğu sanayi bölgesi Mekalis'in, eski Lübnan Başbakanı Refik Hariri suikastını soruşturan BM heyetinin bürosunun birkaç kilometre uzağında olduğu da belirtiliyor.
Suriye, patlamanın zamanının, Suriye'nin itibarını zedeleme niyetinin göstergesi olduğunu bildirdi. Suriye'nin resmi ajansının haberinde saldırının kınandığı belirtildi.
Bugünkü patlamadan birkaç saat önce, BM soruşturma heyetinin başkanı Detlev Mehlis'in soruşturmayla ilgili son raporunu BM Genel Sekreteri Kofi Annan'a sunduğuna dikkat çekiliyor.
Lübnan'ın başkenti Beyrut'un bir banliyösünde meydana gelen, bomba yüklü bir aracın yol açtığı tahmin edilen patlamada, ilk belirlemelere göre 4 kişi öldü, 10 kişi yaralandı. Patlamada, saldırının hedefi olan Suriye karşıtı gazeteci milletvekili Cibran Tüeyni'nin de yaşamını yitirdiği bildirildi.
Lübnan televizyonları LBC ve Future, Tüeyni'nin bombalı saldırıda öldüğünü duyururken polis, bu haberleri henüz resmi olarak doğrulamadı. Saldırıyı adı duyulmamış bir örgüt üstlendi. Reuters'a ''Doğunun Özgürlüğü ve Birliği Savaşçıları'' adına gönderilen bir faksta, Lübnan'da ''Arapçılık''ın diğer muhaliflerini de aynı akıbetin beklediği belirtildi. Patlamanın meydana geldiği, nüfusun çoğunluğunu Hıristiyanların oluşturduğu sanayi bölgesi Mekalis'in, eski Lübnan Başbakanı Refik Hariri suikastını soruşturan BM heyetinin bürosunun birkaç kilometre uzağında olduğu da belirtiliyor.
Suriye, patlamanın zamanının, Suriye'nin itibarını zedeleme niyetinin göstergesi olduğunu bildirdi. Suriye'nin resmi ajansının haberinde saldırının kınandığı belirtildi.
Bugünkü patlamadan birkaç saat önce, BM soruşturma heyetinin başkanı Detlev Mehlis'in soruşturmayla ilgili son raporunu BM Genel Sekreteri Kofi Annan'a sunduğuna dikkat çekiliyor.
Monday, December 12, 2005
Hüsnü Mahalli'nin Beşşar Esad ile Röportajı
Irak işgali öncesinde sıranın Suriye’ye geleceğini söyleyen ABD ve müttefikleri uzun bir süredir bu ülkeyi sıkıştırıyor. Irak’a direnişçilerin sızmalarına göz yummakla suçlanan Suriye, Lübnan eski başbakanı Hariri’nin öldürülmesi ile daha da kuşatıldı. İçte ise reform karşıtları genç Başkan Esad’ın yolunu engellemeye çalışıyor. İşte böylesi bir zamanda Başkan Esad, Türk kamuoyuna seslenmek istedi. Esad bunun için de AKŞAM gazetesini seçti. Şam’daki özel konutunda AKŞAM’ı kabul eden Başkan Esad sorulara içten ve açık bir şekilde yanıt verdi.
Sayın Başkan, temmuzda Türkiye’ye bekleniyordunuz, ancak son anda gelmediniz. Daha sonra da ABD baskısı sonucu ziyaretin iptal edildiği yazıldı. Gerçek nedir? Ne zaman Türkiye’ye geleceksiniz?
Amerikan baskılarından söz edeceksek bu baskılar her zaman vardı ve olacak. Hatırlayalım... Cumhurbaşkanı Sayın Sezer, Suriye’ye gelmeden önce Amerikan Büyükelçisi çıkıp, ‘Sezer Suriye’ye gitmesin’ deme cesaretini kendinde bulmuştu. Sayın Sezer ise Suriye’ye gelerek gerekli yanıtı vermişti. Elbette ABD ve İsrail, Türkiye’nin Suriye ile ilişkilerinden rahatsız. ABD ve müttefikleri Türkiye’yi Suriye’den hatta Arap âleminden uzaklaştırmak için özel bir çaba içindeler. Ancak ikili ilişkilerimizin gücü ve karşılıklı çıkarlarımızı tüm bu çabaları boşa çıkartmaktadır.
Temmuz ayında ikinci kez Türkiye’ye gelişim gündeme gelmişti. Ancak yoğun işlerim nedeniyle tüm gezilerimi erteledim. Sayın Ahmet Necdet Sezer ve Başbakan Sayın Erdoğan’ın davetleri üzerine yakında Türkiye’ye gelmeyi planlıyorum. Türkiye ve Türk halkını özledim.
ZOR GÜNÜMÜZDE GELDİ
Bazı çevreler Türkiye-Suriye ilişkilerinde bir soğumadan söz ediyor ve sizin bu nedenle ziyaretinizi ertelediğinizi söylüyor?
Bakın bu doğru olsaydı Dışişleri Bakanı Sayın Abdullah Gül Şam’a gelmezdi. Üstelik Sayın Gül bizim en zor günlerimizde ve ilginç önerilerle geldi. Bu nedenle de biz Gül’ün önerilerini kabul ettik.
Neydi bu öneriler?
Beş Suriyeli subayın Gaziantep’te sorgulanması. Bildiğiniz gibi o sıralar BM Savcısı Mehlis bu subayları Beyrut’ta sorgulamak istiyordu. Biz ise bunları Şam’da BM binasına teslim edebileceğimizi ya da Kahire’deki AB merkezine gönderebileceğimizi söylüyorduk. Gerginlik giderek tırmanıyordu. Türkiye devreye girdi ve Gaziantep’i önerdi. Hemen kabul ettik. Ancak Mehlis ve yandaşları kabul etmedi. Çünkü Türkiye’nin bölgede daha da saygınlık kazanmasını ve Suriye ile ilişkilerinin güçlenmesini istemiyorlardı.
SURİYE’NİN BAŞI BELADA
Sizce kim öldürdü Hariri’yi?
Suriye’ye kötülük yapmak ve başına çorap örmek isteyneler Hariri’yi öldürdüler. Olayların seyrine baktığınızda Hariri’nin öldürülmesinden sonra Suriye’nin başı sürekli belada. Hariri’nin öldürülmesinden en çok zarar gören ülke Suriye’dir.Hariri’nin öldürülmesini bahane edenler bizi sıkıştırmaya çalışıyor. Irak ile ilgili suçlamalarıyla amaçlarına varamayanlar şimdi de Hariri suikastını kullanarak bizi sıkıştırmak istiyorlar. Ama başaramadılar. Çünkü ellerinde hiç bir kanıt yok ve olamaz. Çünkü Suriye’nin bu ve daha sonraki suikastlarla hiç bir ilgisi yok. Hariri Suriye’nin dostuydu. Hariri’nin Suriye tarafından öldürüldüğünü söyleyenler her nedense İsrail’in Lübnan’da işlediği cinayetleri hatırlamıyor. İsrail son yıllarda onlarca Lübnanlı ve Filistinliyi öldürdü. Güney Lübnan’ı 18 yıl süreyle işgal eden İsrail, Lübnan’ın istikrarsızlaştırılması ve parçalanması için özel bir çaba harcıyor. Suriyeliler, Lüban’ı savunmak için binlerce şehit verdi.
MEHLİS’İN YALANLARI
BM adına Hariri suikastını araştıran Savcı Mehlis’in raporlarına göre Suriye suçlu.
Savcı Mehlis yüzlerce tanığın söylediklerini alt alta yazarak sonuca varıyor. Bu tanıkların bazılarının daha sonra yalancı olduğu ortaya çıktı. Mehlis bir savcı olmasına rağmen raporlarında hiçbir kanıt sunamdı. Çünkü kanıt yoktu ve olamaz. Ancak işin daha tehlikeli tarafı Güvenlik Konseyi’nin bu raporlara dayanarak Suriye aleyhine karar almasıdır. Oysa bu hukuka aykırıdır. Çünkü soruşturma henüz tamamlanmamıştı ve yalanlarından dolay zor durumda kalan Mehlis istifa edip kaçmıştı.
Türkiye-Suriye ilişkilerinin geleceğini nasıl görüyorsunuz?
İlişkilerimizde hiçbir sorun yok. Bu ilişkiler her alanda gelişiyor. Tüm dış müdahale ve engellemelere rağmen bu ilişkilerin geleceğinden çok umutluyum. Irak’ta olup bitenler hepimizi ilgilendiriyor. Ortadoğu’nun barış ve istikrarı hepimizi ilgilendiriyor. Bu nedenle biz daha önce de Türkiye’den İsrail ile barış konusunda arabulucu olmasını istemiştik. İsrail buna yanaşmadı. Çünkü İsrail Türkiye’nin bölgesel rolüne tahammül edemez ve bunu engellemek ister. Suriye ve Türkiye’nin beraberliği bölgemiz için stratejik öneme sahiptir. Her iki ülke ılımlı, laik İslam için örnek ülkelerdir. Radikalizm ve terörle anılan İslam’ın gerçek imajını yalnızca Türkiye ve Suriye kurtarabilir ve koruyabilir. Suriye ve Türkiye toplumları her şeyleriyle birbirine benziyor. Böylesi ortak çıkarlar ve değerler ülkelerimiz arasındaki ilişkilerin geleceğini çok daha önemli kılmaktadır.
İlişkilerimiz istenilen hızda ve düzeyde gerçekleşmiyor olabilir. Bunun nedeni belki de Suriye ve Türkiye’deki idari ve bürokratik nedenlerdir. Bölgesel koşullar da Türkiye-Suriye ilişkilerinin gelişmesini yavaşlatmış olabilir.
PKK’yı unutalım
Bir zamanlar PKK’ya destek veriyordunuz.
BENCE geçmişi konuşmak hiç kimseye yarar sağlamaz. Birinci ve İkinci Dünya Savaşlarında birbirine karşı savaşan ve milyonlarca insanın ölümüne neden olan ülkeler bugün Avrupa Birliği içinde birlikteler. Ayrıca belirtmek isterim ki; PKK ile ilişkiler asla bu örgütün Türkiye’ye yönelik terörist eylemlerine destek vermek anlamına gelmemeliydi. 1998 öncesine ait bu söylemlerin artık hiçbir anlamı yoktur. Suriye şu anda Türkiye ile birlikte PKK’ya karşı ortak bir mücadele veriyor. Bu konuda açıklanan ve açıklanmayın birçok adım attık. Ancak Türk halkına geçmişi hatırlatanlar şu anda PKK’ya kimin destek verdiğini her nedense söylemiyor.
İfadeler Viyana’da alındı
LÜBNAN eski Başbakanı Refik Hariri’nin 14 Şubat 2005’te öldürülmesiyle ilgili BM soruşturması çerçevesinde beş Suriyeli, Avusturya’nın başkenti Viyana’da ifade verdi. İfade vermeye gidenler hakkında resmi bir açıklama yapılmazken, bazı kaynaklar, bu kişilerin Suriye’nin Lübnan’daki eski istihbarat şefi Korgeneral Rüstem Gazali, Korgeneral Tafer Yusuf, Korgeneral Abdülkerim Abbas ve Gazali’nin yardımcısı Cemia Cemia ile bir sivil olduklarını belirtmişlerdi.
Hariri’nin öldürülmesiyle ilgili Alman Savcı Detlev Mehlis başkanlığında soruşturma yürüten BM heyetinin, ekim ayında açıklanan raporunda, Hariri suikastına Suriyeli ve Lübnanlı istihbarat servislerinin karıştığı ima edilmişti. BM, Suriye’den soruşturma konusunda işbirliği yapmasını istemiş, Mehlis de kasım ayında da beş Suriyeli yetkiliyi sorgulama talebinde bulunmuştu. Söz konusu beş yetkili de Mehlis’in bu isteği doğrultusunda 5 Aralık’ta Viyana’daki BM müfettişleri tarafından sorgulanmıştı.
Suda sorun kalmadı
TÜRKİYE ile su konusunda sorunumuz yok. Türkler anlaşma gereği gerekli suyu, yani saniyede 500 metreküpü Fırat’tan bize bırakıyorlar. Hatta daha fazlasını göderiyor. Türkiye’nin bu tavrına büyük değer biçiyoruz. Asi üzerinde ortak baraj projemiz var. Dicle ise bildiğimiz gibi Irak’ı da ilgilendiriyor.
Beyrut'ta Bombalı Saldırı
Kaynak: VOA
Beyrut’ta bugünkü bombalı saldırıda, tanınmış bir gazeteci olan Lübnanlı milletvekili Cibran Tueni öldü.
Polis, parkedilmiş bir otomobile yerleştirilen bombanın, Hıristiyan milletvekili Tueni’nin zırhlı aracı geçerken patladığını bildirdi.
Patlama yüzünden yol kenarındaki hendeğe yuvarlanan araçta bulunan Tueni’yle şoförü ve yoldan geçen en az iki sivil öldü.
Patlamada 30 kişinin de yaralandığı bildiriliyor. Suriye karşıtı görüşleriyle tanınan En Nahar gazetesi yöneticisi ve milletvekili Cibran Tueyni, geçen Haziran ayında milletvekilli seçilmişti.
Saldırının sorumluluğunu daha önce adı duyulmamış bir grup üstlendi. Lübnan’daki Suriye varlığına karşı çıkan Lübnanlı Dürzi lider Velid Cambolat ise, saldırıdan Şam hükümetini sorumlu tuttu. Lübnan’da eski Başbakan Refik Hariri'nin öldüğü suikastten bu yana, Suriye karşıtı kişileri hedef alan çok sayıda saldırı düzenlendi.
Bu arada, Hariri suikastiyle ilgili soruşturma raporunun önümüzdeki saatlerde Güvenlik Konseyi’ne sunulması bekleniyor. Ayrıca soruşturmayı yürüten Alman savcı Detlev Mehlis yarın Konsey’e bilgi verecek. Haberlere göre, raporda suikastın arkasında Suriye ve Suriye yanlısı Lübnanlı yetkililerin bulunduğu ileri sürülüyor.
Beyrut’ta bugünkü bombalı saldırıda, tanınmış bir gazeteci olan Lübnanlı milletvekili Cibran Tueni öldü.
Polis, parkedilmiş bir otomobile yerleştirilen bombanın, Hıristiyan milletvekili Tueni’nin zırhlı aracı geçerken patladığını bildirdi.
Patlama yüzünden yol kenarındaki hendeğe yuvarlanan araçta bulunan Tueni’yle şoförü ve yoldan geçen en az iki sivil öldü.
Patlamada 30 kişinin de yaralandığı bildiriliyor. Suriye karşıtı görüşleriyle tanınan En Nahar gazetesi yöneticisi ve milletvekili Cibran Tueyni, geçen Haziran ayında milletvekilli seçilmişti.
Saldırının sorumluluğunu daha önce adı duyulmamış bir grup üstlendi. Lübnan’daki Suriye varlığına karşı çıkan Lübnanlı Dürzi lider Velid Cambolat ise, saldırıdan Şam hükümetini sorumlu tuttu. Lübnan’da eski Başbakan Refik Hariri'nin öldüğü suikastten bu yana, Suriye karşıtı kişileri hedef alan çok sayıda saldırı düzenlendi.
Bu arada, Hariri suikastiyle ilgili soruşturma raporunun önümüzdeki saatlerde Güvenlik Konseyi’ne sunulması bekleniyor. Ayrıca soruşturmayı yürüten Alman savcı Detlev Mehlis yarın Konsey’e bilgi verecek. Haberlere göre, raporda suikastın arkasında Suriye ve Suriye yanlısı Lübnanlı yetkililerin bulunduğu ileri sürülüyor.
Thursday, December 08, 2005
Hariri soruşturmasında tanık sorunu
Kaynak: NTVMSNBC
Eski Lübnan Başbakanı Refik Hariri suikastini araştıran BM komisyonunun soruşturmasında beklenmedik sorunlar belirdi
Tanıklardan biri bir trafik kazasında yaşamını yitirdi. Türkiye’de cezaevinde bulunan ve adı tanıklar arasında geçen Lui Sakka ise, Hariri suikastinde yalan ifade vermeye zorlandığını ileri sürdü.
Eski Lübnan Başbakanı Refik Hariri suikastini araştıran BM komisyonunun soruşturmasında beklenmedik sorunlar belirdi
Tanıklardan biri bir trafik kazasında yaşamını yitirdi. Türkiye’de cezaevinde bulunan ve adı tanıklar arasında geçen Lui Sakka ise, Hariri suikastinde yalan ifade vermeye zorlandığını ileri sürdü.
Soruşturmanın en önemli tanığı Hüsam Tahir Hüsam da ifadesini değiştirerek, komisyona anlattığı herşeyin yalan olduğunu söyledi. Suriye hükümetine yakın kaynaklara göre, bir tanık daha yakında ifadesini değiştirecek.
Bu gelişmeler Şam yönetimine koz verdi. Hariri suikastını araştıran komisyonun başkanı Detlev Mehlis’in, raporunu şaibeli tanıklara dayanarak hazırlamış olması, Mehlis’in güvenirliğinin sorgulanmasına neden oldu. Nitekim Mehlis, 13 Aralık’ta son raporunu BM Güvenlik Konseyi’ne verdikten sonra görevini bırakmaya hazırlanıyor.
Alman savcı, eleştirileri “Böyle karmaşık bir soruşturmada sorunlar yaşanır” sözleriyle yanıtlıyor. Mehlis, suikastle ilgili olarak ifadesini almak istediği 5 Suriyeli yetkilinin Avusturya’daki sorgusuna da katılmadı.
Bu 5 kişiden 2’si, Suriye’nin Lübnan’daki eski istihbarat sorumlusu Rüstem Gazali ve yardımcısı ülkelerine, BM komisyonuna ifade verip ülkelerine döndü. Diğer 3 Suriyeli yetkilinin ifadeleriyse bugün alınacak.
Thursday, December 01, 2005
Jumblatt: Syria undermining UN probe
SOURCE: Al Jazeera English
Lebanese Druze leader Walid Jumblatt has accused Syria of trying to destabilise Lebanon to undermine a UN inquiry implicating Damascus in the killing of former prime minister Rafiq al-Hariri.
A Syrian witness who has accused al-Hariri's son Saad of bribing him to testify falsely, said on Monday that a report by UN investigator Detlev Mehlis implicating Syrian and Lebanese officials in the assassination was based mainly on his own lies.
Jumblatt said the allegations of Hussam Tahir Hussam, a former Syrian intelligence agent, were part of a Syrian campaign to discredit Mehlis before UN investigators question five Syrian witnesses in Vienna.
"This political senility and this deception by the Syrian security apparatus is a laughable farce and at the same time it seems they will use all means, even security, to shake up security [in Lebanon] to try to confuse the inquiry," Jumblatt said on Tuesday.
Security networks
The Druze leader, an erstwhile ally of Damascus who turned into a fierce critic of Syria's military presence in Lebanon, said the Syrians still had a security network in the country.
Syria dominated its neighbour politically and militarily for almost three decades until a Lebanese and international outcry over al-Hariri's death forced it to withdraw its troops in April.
A series of bombings and assassinations has rocked Lebanon since, targeting politicians and prominent journalists.
In a televised news conference in Damascus, Hussam also accused Jumblatt and Lebanese Telecommunications Minister Marwan Hamadeh of getting other witnesses to testify falsely to Mehlis.
Jumblatt and Hamadeh have denied the allegations.
No force
The UN investigation has confirmed Hussam was a witness but said he signed a statement on 1 September saying that he was testifying voluntarily and had not been forced, threatened or given incentives.
It made no comments on his assertions about the weight placed on his testimony in the Mehlis report.
Hussam's appearance came after Damascus agreed to allow five Syrian officials to be questioned at UN offices in Vienna in connection with the Beirut truck bombing that killed al-Hariri.
"We will not rest until we see the suspects behind bars," Jumblatt said of those behind the 14 February assassination.
"What does the timing of this person's (Hussam's) appearance mean?" Jumblatt asked.
"On the verge of the Vienna meeting, they are trying, and will not succeed, to shake Mehlis's credibility. We trust Mehlis and the international investigation."
Lebanese Druze leader Walid Jumblatt has accused Syria of trying to destabilise Lebanon to undermine a UN inquiry implicating Damascus in the killing of former prime minister Rafiq al-Hariri.
A Syrian witness who has accused al-Hariri's son Saad of bribing him to testify falsely, said on Monday that a report by UN investigator Detlev Mehlis implicating Syrian and Lebanese officials in the assassination was based mainly on his own lies.
Jumblatt said the allegations of Hussam Tahir Hussam, a former Syrian intelligence agent, were part of a Syrian campaign to discredit Mehlis before UN investigators question five Syrian witnesses in Vienna.
"This political senility and this deception by the Syrian security apparatus is a laughable farce and at the same time it seems they will use all means, even security, to shake up security [in Lebanon] to try to confuse the inquiry," Jumblatt said on Tuesday.
Security networks
The Druze leader, an erstwhile ally of Damascus who turned into a fierce critic of Syria's military presence in Lebanon, said the Syrians still had a security network in the country.
Syria dominated its neighbour politically and militarily for almost three decades until a Lebanese and international outcry over al-Hariri's death forced it to withdraw its troops in April.
A series of bombings and assassinations has rocked Lebanon since, targeting politicians and prominent journalists.
In a televised news conference in Damascus, Hussam also accused Jumblatt and Lebanese Telecommunications Minister Marwan Hamadeh of getting other witnesses to testify falsely to Mehlis.
Jumblatt and Hamadeh have denied the allegations.
No force
The UN investigation has confirmed Hussam was a witness but said he signed a statement on 1 September saying that he was testifying voluntarily and had not been forced, threatened or given incentives.
It made no comments on his assertions about the weight placed on his testimony in the Mehlis report.
Hussam's appearance came after Damascus agreed to allow five Syrian officials to be questioned at UN offices in Vienna in connection with the Beirut truck bombing that killed al-Hariri.
"We will not rest until we see the suspects behind bars," Jumblatt said of those behind the 14 February assassination.
"What does the timing of this person's (Hussam's) appearance mean?" Jumblatt asked.
"On the verge of the Vienna meeting, they are trying, and will not succeed, to shake Mehlis's credibility. We trust Mehlis and the international investigation."
Subscribe to:
Posts (Atom)