Halep Kalesi’ni gezerken girişte görevliler, Suriye bayrağını göndere çekiyordu. Bizim de bekleyip bu anı görüntülememizde ısrar ettiler. Bir asker selama durdu, diğerleri bayrağı çekti. Kalenin merdivenlerinin yanına da Devlet Başkanı Beşar Esad’ın devasa posteri asıldı. Tam bir fetih havası.
Halep’i savaşın seyrini mutlak şekilde değiştirmesi açısından Stalingrad muharebesiyle kıyaslayanlar var. Ölçek aynı olmasa da Suriye'de Batı-Körfez ittifakının iteklediği kanlı “devrim” projesine karşı altın vuruş olması açısından Halep bir nevi Stalingrad sayılır. Bir başka açıdan Halep’in kurtarılması yıkıcı kayıplar pahasına kazanılan Pirus zaferini andırıyor.
Halep’in tarihi bölgesinin dışında, doğu kesiminde varoş mahallelerini yıkan savaşın insani ve maddi bedeli de çok ağır. Pirus kazanılan zaferi anlamsızlaştıran bir sonuç. Peki Halep öyle mi? Bunun tarihe Suriye’nin Pirus’u olarak geçip geçmemesi Şam yönetimi ve Halep halkının yeniden inşa sürecinin üstesinden gelip gelmemesine bağlı.
Bir fabrika sahibi güvenlik tamamen sağlandığında iş yerini bir ayda eski haline getireceğini söyledi. Yetkililerden sokaktaki insanlara kadar “Yıkıldık ama ayağa kalkar yeniden yaparız” demeyen yok gibi. Bu kuru bir avuntu mu? Elbette değil. Haleplileri tanıyanlar bilir: Çalışkan, üretken ve sebatkar insanlardır. Ve tarihi eserler asırlardır onların sahip olduğu zenginliğin de kaynağı olan hazinelerdir. Eskiyi diriltmenin yollarını arayacaklardır. Ancak yıkılan eserlerin bazılarını yeniden inşa etmek ya çok zor ya da mümkün değil. Hem sivil yerleşim alanlarının yeniden inşası hem tarihi eserlerin onarımı çok büyük ve kapsamlı bir çalışmayı gerektiriyor.
Suriye yönetimi yeniden inşa için hazırlık yapsa da masadaki planlar henüz kamuya açık değil. Tarihi bölgeler ile varoşlar için ayrı planlar söz konusu. Tarihi eserlerin durumuna dair bilanço çalışmaları daha yeni başladı. Antik Eserler ve Müzeler Genel Müdürü Prof. Dr. Mamun Abdülkerim'e göre bir taraftan UNESCO ve Ağa Han Vakfı gibi kurumlarla görüşmeler yapılırken diğer yandan eserlerin restorasyonunda görev alacak kadrolar için uluslararası destekle Beyrut'ta eğitim programları yürütülüyor.